Co babie do pędzla? ! cz. 2

 

Muzeum Narodowe w Zamku w Lublinie   gości wystawę "Co babie do pędzla "do 5 października 2025 roku. Obejrzeć tu możemy ponad 500 prac ponad 130-tu  polskich artystek.  Obrazy i rzeźby  zachwycają różnorodnością tematów i  technik. Wszystkie  świadczą o ogromnym  talencie i pasji, a  łączy je to, że powstały rękoma kobiet. Kobiet, którym odmawiano prawa do nauki, które mogły jedynie zajmować się domem i  dziećmi, czyli pielęgnować "cnoty niewieście." Odmawiano kobietom prawa do samodzielnego działania i samorealizacji, uważając, że brakuje im wyobraźni. Piękne, młode i bardzo zdolne tylko na zachodzie Europy mogły pogłębiać wiedzę i  odnaleźć swoje miejsce.  

 "Sichulski znów złościł się na Boznańską, że ma tyle talentu. 

-Baba! -wołał -Nie cierpię malujących bab !

Dłubie, nudzi, jakby pończochę robiła. Co babie do pędzla?!

Moja matka oburzała się: 

- Odmawia jej pan talentu?

- Jak to? Wspaniały talent! -wrzeszczał, 

-Umie rysować, znakomicie zna swoje rzemiosło i wszystko wypatrzy to babsko!"

Tym cytatem z młodego młodopolskiego malarza, przytoczonym przez Olgę Boznańską  zapraszam na fragment drugiej części wystawy "Co babie do pędzla 1850-1950" 

  (Tu znajdziecie część pierwszą: Co babie do pędzla)

  Po 1918 roku w odradzającym się państwie polskim zaszły ogromne zmiany, dotyczące sytuacji kobiet. Konstytucja z 1921 roku gwarantowała im równe prawa obywatelskie i dostęp do pełnej edukacji, także artystycznej. Wpłynęło to na większą swobodę, możliwości, a tym samym na rozkwit aktywności kobiecej w różnych dziedzinach sztuki. Artystki, które w poprzednim stuleciu musiały wyjeżdżać za granicę, aby swoją drogę artystyczną kształtować, teraz mogły doskonalić swoje umiejętności w niepodległym kraju.

                         MAŁGORZATA    ŁADA-MACIĄGOWA

1881-1969

  Urodziła się  w Siedlcach, ukończyła gimnazjum w Krakowie, jednocześnie uczęszczała na lekcje rysunku i malarstwa na Kursach Wyższych dla Kobiet im. A. Baranieckiego. W1907 roku wyjechała na studia w  Akademii Julian w Paryż. W1909 roku wyszła za mąż za doktora medycyny Adama Maciąga. Po wybuchu wojny jej mąż i syn Adam zostali zamordowani przez NKWD w Charkowie w ramach akcji likwidacji polskich oficerów. Tragedia to odcisnęła swoje piętno na życiu osobistym malarki, jak również miała wpływ na charakter twórczości.  Na szczególną uwagę w twórczości malarki zasługują akty o pogłębionej psychice modeli, krakowskie wnętrza kościołów,  planty uwieczniane o różnych porach dniach.

To malarka, która najbardziej jest mi bliska.

 

Autoportret,

Akt kobiety, 1925

Studium portretowe kobiety,1934

Portret Feliksa Jasieńskiego, 1921

Portret Adama Maciąga- syna artystki,1929

Autoportret,

HELENA HET_KWIATKOWSKA

1886-1956

 Urodziła się w Warszawie,  opuściła Polskę, by kształcić się we Francji, należała do towarzystwa artystów polskich, tworzyła martwe natury, pejzaże i akty. Zmarła w Paryżu.

Akt z papugą,1930

STEFANIA JACYSZYN

1894-1974

  Była związana z ziemią przemyską. Studiowała we Lwowie i Wiedniu. Malowała kwiaty, martwe natury, pejzaże oraz  obrazy o tematyce religijnej na zamówienia kościołów. Najchętniej malowała portrety, około 250! Swoje prace wystawiała , a w 1961 roku została uhonorowana  pamiątkowym medalem 50-lecia PZAP.

Trzy Marie. l.30.XXw

Autoportret, 1966

ZOFIA  STRYJEŃSKA 

1891-1976

Polska malarka, graficzka, ilustratorka, scenografka, przedstawicielka art deco. Jedna z najbardziej znanych polskich artystek plastyczek dwudziestolecia międzywojennego. Od dzieciństwa rysowała i malowała. Aby rozpocząć studia malarskie w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium, podała się za mężczyznę,  ten stan rzeczy trwał rok, w końcu została rozpoznana przez kolegów.

Posiłek w góralskiej zagrodzie, l.30

MICHALINA  JANOSZANKA

1889 – 1952 

Malarka, pisarka, działaczka oświatowa i społeczna.  Dorastała w otoczeniu Jacka Malczewskiego, który był ojcem jej przyjaciółki, była dla mistrza duchowym przyjacielem. Przyjaźniła się z nim przez wiele lat i była jego muzą i modelką w licznych obrazach. Sama była autorką obrazów z ołtarzy krakowskich kościołów, malowała również portrety i zachwycające  obrazy na szkle. Moje zdjęcie nie oddaje urody i niezwykłości tej pracy 

                                                                        Motyl,

MELA MUTER (Mutermilch)

1876 -1967

Jak większość współczesnych jej artystek wykształcenie zdobywała w Paryżu, z którym się związała na stałe.  W dwudziestoleciu międzywojennym należała do towarzyskiej i intelektualnej elity Paryża , a przez jej pracownię przewinęły się znakomitości epoki. Jej kariera artystyczna trwała prawie 70 lat, a jej malarstwo nieustannie ewoluowało, zdołała wypracować swój własny bardzo oryginalny styl. 

Rue Saint-Jacques w Paryżu, 1924-29

Avignon,1925-390

KATARZYNA  KOBRO

1898 -1951

  Polska rzeźbiarka awangardowa pochodzenia niemiecko- rosyjskiego, studiowała w Moskwie. Była żoną awangardowego artysty Władysława Strzemińskiego- bohatera filmu Andrzeja Wajdy  "Powidoki". Najbardziej niedoceniona artystka.  Pomimo, że jej twórczość miała ogromne znaczenie dla polskiej Sztuki nowoczesnej pierwsza wystawa jej prac odbyła się dopiero w 5 lat po jej śmierci. 

Akty kobiece

                                                       MAGDALENA  GROSS

                                                                  1891-1948

  Specjalizowała się w kameralnej rzeźbie portretowej, zajmowała się także rzemiosłem artystycznym.

W czasie niemieckiej okupacji, jako Żydówka, ukrywała się między innymi u państwa Żabińskich w warszawskim ogrodzie zoologicznym.

Cykl rzeźb zwierząt możemy oglądać na wystawie. 

Udało się jej przeżyć wojnę, która nadszarpnęła jej zdrowie i zmarła  w wieku zaledwie 57 lat

                                                         Młody łoś,1930-48

Flaming, 1930

 Różnie potoczyły się losy artystek po odzyskaniu niepodległości przez Polskę.  Największą tragedią była II wojna światowa. Nie wszystkie artystki doczekały jej końca,  a i wyzwolenie nie dla wszystkich okazało się łaskawe. O wielu artystkach świat zapomniał, wielu nigdy nie doczekało się ukazania własnej twórczości. Tym bardziej zachęcam do obejrzenia tej wystawy w Lublinie , gdyż niektóre prace nigdy nie były wystawiane, a wszystkie zasługują na to, by wreszcie się nimi zachwycić. Są świadectwem ogromnej determinacji w dążeniu do samorealizacji kobiet-artystek.

Przedstawiłam tylko maleńką część tej pięknej wystawy, te prace, które  zrobiły na mnie największe wrażenie.

Jeśli będziecie w Lublinie, to można też zajrzeć do stałej ekspozycji, poświęconej  Tamarze Łempickiej, bardzo dużo ciekawostek i prywatnych zdjęć, ale obrazy też są.:))

Kochani, czeka nas kolejna uczta. Już możemy oglądać dwie wystawy prac Olgi Boznańskiej:

do 2 listopada 2025r.w Muzeum Narodowym w Krakowie "Boznańska. Kameralnie."

do 5 lipca 2026 r. wystawę w Muzeum Narodowym w Warszawie,

               Moc serdeczności Wam przesyłam.:))